Receptory układu endokannabinoidowego. Receptory kannabinoidowe CB1 i CB2 – czym są?

Układ endokannabinoidowy to wewnętrzny system regulujący homeostazę. Bierze udział w wielu procesach fizjologicznych.

W 1987 roku po raz pierwszy udowodniono, że większość efektów przypisywanych kannabinoidom wynika z ich wiązania się z określonymi receptorami. Dotychczas rozstały zidentyfikowane dwa receptory kannabinoidowe: typu I (CB1) i typu II (CB2). Znajdują się one na błonach komórkowych mózgu oraz rdzenia kręgowego. Nie są to jedyne receptory kannabinoidowe, ale zostały odkryte jako pierwsze i są najlepiej przebadane.

Oba receptory można znaleźć w całym ciele. Są obecne w komórkach serca, jelit, płuc, dróg moczowych, macicy, jąder, gruczołów wewnętrznych, śledziony i białych krwinek.  W zależności od tego, gdzie znajdują się te receptory, ich aktywacja powoduje różne efekty – np. hamowanie przepływów nerwowych wywołujących ból, hamowanie procesów zapalnych, zmianę percepcji czasu czy odczucie euforii.

Pierwszym odkrytym receptorem był receptor kannabinoidowy typu 1 (cannabinoid receptor type 1 – CB1). Jego ekspresja jest widoczna głównie – choć nie wyłącznie – w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) i prawdopodobnie stanowi ogniwo łączące OUN z kannabinoidami – zarówno wewnątrzustrojowymi, jak i roślinnymi oraz syntetycznymi. 

Receptory CB1 są jednymi z najliczniej występujących w mózgu. Oddziałują one z THC wywołując charakterystyczne uczucie odurzenia związane z konsumpcją konopi.

W strefach obwodowych ekspresję CB1 obserwuje się w komórkach układu odpornościowego, tkankach układu rozrodczego oraz układu pokarmowego, zwoju szyjnym górnym, sercu, naczyniach krwionośnych, płucach, wątrobie, tkance tłuszczowej, pęcherzu moczowym i nadnerczach. Receptor CB1 odnaleziono także w zakończeniach neuronów układu ośrodkowego. Jego pobudzenie powoduje osłabienie uwalniania szeregu neuroprzekaźników, takich jak acetylocholina, noradrenalina, kwas glutaminowy, asparaginian i inne. Odkryty jako drugi receptor kannabinoidowy typu 2 (cannabinoid receptor type 2–CB2) podlega ekspresji wyłącznie w partiach obwodowych organizmu, zwłaszcza w komórkach układu odpornościowego. Szczególne zagęszczenie można zaobserwować w limfocytach B i NK. Niektóre badania wskazują, że receptory CB2 działają też w komórkach mikrogleju ośrodkowego układu nerwowego i w neuronach mózgowych.