Stany lękowe. Terapeutyczne zastosowanie konopi.

Lęk jest naturalną reakcją organizmu na stres. Jest to uczucie strachu lub obawy przed tym, co ma nadejść. Pierwszy dzień w szkole, rozmowa o pracę czy przemówienie mogą wywołać u większości ludzi uczucie strachu i zdenerwowania. Jeśli jednak uczucie lęku jest bardzo silne, trwa dłużej niż sześć miesięcy i przeszkadza w życiu, może to oznaczać, że cierpisz na zaburzenia lękowe. Ten rodzaj lęku może spowodować, że przestaniesz robić rzeczy, które lubisz. W skrajnych przypadkach może uniemożliwić wejście do windy, przejście przez ulicę, a nawet opuszczenie domu. Nieleczony lęk będzie się stale nasilał. Zaburzenia lękowe są najczęstszą formą zaburzeń emocjonalnych i mogą dotknąć każdego w każdym wieku [1]. 

Objawy wynikające z nadmiernego lęku i strachu występują w wielu zaburzeniach neuropsychiatrycznych, w tym w [2]:

·      zespole lęku uogólnionego (ang. generalised anxiety disorder – GAD) to stałe odczuwanie, bez wyraźnej przyczyny, różnego stopnia lęku. 

·      zaburzeniu panicznym (ang. panic disorder – PD) to występowanie powtarzających się napadów lękowych, którym towarzyszy silna obawa przed wystąpieniem kolejnego ataku.

·      zespole stresu pourazowego (ang. posttraumatic stress disorder – PTSD) to zaburzenie psychiczne mogące wystąpić u osób, które doświadczyły zdarzenia traumatycznego, a wydarzenie to wywołało u nich silne uczucie strachu i bezradności.

·      zaburzeniu lęku społecznego (ang. social anxiety disorder – SAD) to uporczywy, irracjonalny lęk powstający w oczekiwaniu na sytuację publiczną, w której inni mogą nas obserwować i oceniać 

·      zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym (ang. obsessive-compulsive disorder – OCD) to powtarzające się irracjonalne myśli, które skłaniają do wykonywania określonych, powtarzających się zachowań. 

Do dzisiaj jedynie kilka kannabinoidów było badanych pod kątem wpływu na stany lękowe. Początkowo największą uwagę badaczy przyciągał (-)-trans-Δ9-tetrahydrokannabinol (Δ9-THC). W badaniach na zwierzętach wykazano, że jego działanie jest zwykle dwufazowe – dawki poniżej 1mg/kg zazwyczaj wywołują efekty podobne do anksjolitycznych (polega na ustąpieniu przykrych odczuć i pojawieniu się odprężenia), podczas gdy w przypadku większych dawek, do 10 mg/kg, występuje zjawisko odwrotne. Co ciekawe, Δ9-THC powoduje silną aktywację hormonalnych reakcji na stres przy podobnie wysokich dawkach, co wskazuje, że może być postrzegany jako szczególnie stresujący [4]. Zbadano również kilka syntetycznych kannabinoidów, w tym HU210, WIN-55212-2 i CP-55940, uzyskując podobne wyniki jak w przypadku Δ9-THC [3]. 

Ponadto w badaniu z udziałem zdrowych ochotników dawka 7,5 mg Δ9-THC zmniejszyła negatywne reakcje emocjonalne na stres, podczas gdy dawka 12,5 mg THC spowodowała niewielki wzrost lęku [5]. Możliwe, że zakres terapeutyczny, w którym THC działa anksjolitycznie u przeciętnego człowieka, wynosi mniej niż 10 mg [5,6]. Ważne jest, aby pamiętać, że im wyższe dawki Δ9-THC w terapii, tym większe prawdopodobieństwo działania anksjogennego (nasilania się poczucia lęku i niepokoju). 

W ostatnich latach CBD cieszy się rosnącym zainteresowaniem ze względu na potencjalne działanie anksjolityczne [7,8]. W 2011 r. w niewielkim badaniu testowano CBD na uczestnikach z zaburzeniami lęku społecznego (SAD) i zdrowych osobach z grupy kontrolnej, poddawanych symulowanemu testowi wystąpień publicznych (ang. simulated public speaking test – SPST), który jest powszechnie stosowaną metodą badania lęku [9]. W porównaniu z placebo, CBD znacząco zmniejszyło niepokój i dyskomfort u uczestników z SAD. W rzeczywistości, ich obniżony poziom lęku był porównywalny z poziomem uczestników z grupy kontrolnej.

Osiem lat później, w badaniu przeprowadzonym w 2019 r. porównano skuteczność trzech dawek CBD (150 miligramów, 300 miligramów i 600 miligramów) oraz placebo u mężczyzn poddanych SPST [10]. W porównaniu z placebo, 300 miligramów CBD znacząco zmniejszyło niepokój uczestników podczas wystąpienia, ale dawki 150 miligramów i 600 miligramów nie. Wyniki te podkreślają, że dawkowanie może być bardzo zmienne i że większa ilość CBD niekoniecznie jest bardziej skuteczna. W innym badaniu z 2019 roku testowano CBD w znacznie niższych dawkach niż w większości badań klinicznych – niektórzy uczestnicy spożywali 25 miligramów dziennie, a inni 50 lub 75 miligramów dziennie [11]. Naukowcy uważali, że wyższe dawki mogą być zbyt kosztowne dla uczestników, aby mogli je utrzymać w normalnym życiu, a niskie dawki nadal będą skuteczne. Rzeczywiście, u większości uczestników niepokój zmniejszył się w ciągu pierwszego miesiąca i pozostał na niskim poziomie. Poprawiła się również jakość snu, choć ulegała większym wahaniom niż lęk. Tylko trzech pacjentów spośród grupy badawczej zgłosiło działania niepożądane.

Innym aspektem walki z lękiem za pomocą CBD jest konieczność radzenia sobie z chorobami współistniejącymi. Na przykład w przypadku połączenia lęku i depresji. W 2020 r. badacze przetestowali działanie CBD w różnych dawkach u 397 pacjentów z różnymi dolegliwościami [12]. Uczestnicy z bólem nienowotworowym lub objawami związanymi ze zdrowiem psychicznym doświadczyli znacznej poprawy w zakresie lęku i depresji, a także w zakresie zdolności do wykonywania zwykłych czynności. Zastosowanie oleju CBD sugerowało znaczne złagodzenie bólu również w tych grupach.

Piśmiennictwo:

1.     Legg TJ. Everything You Need to Know About Anxiety. Healthline 28 March 2022 https://www.healthline.com/health/anxiety

2.     Blessing, Esther M et al. Cannabidiol as a Potential Treatment for Anxiety Disorders. Neurotherapeutics : the journal of the American Society for Experimental NeuroTherapeutics vol. 12,4 (2015): 825-36. doi:10.1007/s13311-015-0387-1

3.     Moreira FA et al. Cannabinoids and anxiety. Curr Top Behav Neurosci. 2010;2:429-50. doi: 10.1007/7854_2009_16. PMID: 21309120.

4.     Steiner MA et al. Role of the endocannabinoid system in regulation of the hypothalamic-

pituitary-adrenocortical axis. Prog Brain Res 2008; 170:397–432 https://doi.org/10.1016/S0079-6123(08)00433-0.

5.     Malka D, Medical Cannabis Pearls for Clinical Practice. CRC Press. First edition published 2022.

6.     Childs, Emma et al. Dose-related effects of delta-9-THC on emotional responses to acute psychosocial stress. Drug and alcohol dependence vol. 177 (2017): 136-144. doi:10.1016/j.drugalcdep.2017.03.030

7.     Silva L., et al. How To Use CBD To Help Alleviate Anxiety. Forbes Health. Aug 2021. https://www.forbes.com/health/body/cbd-for-anxiety/#footnote_1.

8.     Blessing, Esther M et al. “Cannabidiol as a Potential Treatment for Anxiety Disorders.” Neurotherapeutics : the journal of the American Society for Experimental NeuroTherapeutics vol. 12,4 (2015): 825-36. doi:10.1007/s13311-015-0387-1

9.     Bergamaschi, Mateus M et al. “Cannabidiol reduces the anxiety induced by simulated public speaking in treatment-naïve social phobia patients.” Neuropsychopharmacology : official publication of the American College of Neuropsychopharmacology vol. 36,6 (2011): 1219-26. doi:10.1038/npp.2011.6

10.  Linares IM, et al. Cannabidiol presents an inverted U-shaped dose-response curve in a simulated public speaking test. Revista brasileira de psiquiatria (Sao Paulo, Brazil : 1999). 2019;41(1):9-14. https://doi.org/10.1590/1516-4446-2017-0015

11.  Shannon, Scott et al. “Cannabidiol in Anxiety and Sleep: A Large Case Series.” The Permanente journal vol. 23 (2019): 18-041. doi:10.7812/TPP/18-041

12.  Gulbransen, Graham et al. “Cannabidiol prescription in clinical practice: an audit on the first 400 patients in New Zealand.” BJGP open vol. 4,1 bjgpopen20X101010. 1 May. 2020, doi:10.3399/bjgpopen20X101010