Stosowanie marihuany a potencjalne przeciwskazania i środki ostrożności. Psychoaktywne działanie dronabinolu (THC).

Każdorazowo procedura rozpoczęcia leczenia pacjenta, szczególnie w przypadku produktów leczniczych wykazujących działanie psychoaktywne, powinna zostać przeprowadzona przez lekarza prowadzącego z odpowiednią starannością. Należy zachować odpowiednie środki ostrożności oraz kierować się przede wszystkim dobrem samego pacjenta. Do każdego przypadku trzeba podchodzić indywidualnie i przed rozpoczęciem leczenia dokładnie przeanalizować wszystkie „za” i „przeciw”. To ważne, ponieważ każdy organizm jest inny – tylko dokładne przebadanie jednostkowego przypadku może przynieść spersonalizowane rozwiązanie, czyli najlepiej dopasowany sposób leczenia.

Aby dostarczyć narzędzia do wykonania wspólnie z pacjentem pracy w zakresie określenia ewentualnych przeciwwskazań do wdrożenia leczenia konopiami, pragniemy zatem przedstawić Państwu najszerzej dotychczas dyskutowane czynniki, które mogą zostać potraktowane jako wykluczające włączenie do terapii kannabinoidów.

Wymienione poniżej uwarunkowania należy potraktować jako sumę dotychczasowych spostrzeżeń dotyczących różnych grup pacjentów. Zastosowane kategorie stanowią pewien ogół. Nie muszą jednak oznaczać czynników kategorycznie wykluczających wdrożenie leczenia, jeśli lekarz stwierdzi, że może okazać się ono odpowiednie w indywidualnym przypadku.

Leczenie przy użyciu kannabinoidów nie jest zalecane dla osób, u których terapia mogłaby powodować wysokie ryzyko odniesienia poważnych szkód dla organizmu, w tym dla pacjentów, którzy:

a) mają historię lub wysokie ryzyko wystąpienia psychozy

b) mają historię lub wysokie ryzyko nadużywania substancji psychoaktywnych

c) są w ciąży lub karmią piersią

d) są w wieku poniżej 25 lat

ad. a) Pacjenci z psychozą lub psychozą w rodzinie

Pacjenci, którzy używają konopi indyjskich szczególnie często lub stosują inne preparaty psychoaktywne o dużej mocy, są narażeni na zwiększone ryzyko wystąpienia psychozy lub pogorszenie już istniejących objawów psychotycznych. Ryzyko wystąpienia takich stanów należy wziąć szczególnie pod uwagę, jeśli u danego pacjenta istnieje historia występowania chorób o podłożu psychicznym wśród członków najbliższej rodziny.

W 2018 roku Kanadyjskie Stowarzyszenie Psychiatryczne przyjęło w tej kwestii następujące stanowisko:
„Wczesne i regularne stosowanie kannabinoidów zwiększa ryzyko rozwinięcia pierwotnej choroby psychotycznej u tych osób, które są na nią szczególnie narażone. Czynniki podatności nie są obecnie jasne, ale mogą obejmować m.in. urazy psychiczne doznane w wieku dziecięcym oraz uwarunkowania genetyczne. U tych młodych dorosłych, którzy mają rozwiniętą psychozę, ciągłe zażywanie konopi pogarsza jej długoterminowe objawy i wyniki funkcjonalne”.

ad. b) Pacjenci, którzy nadużywali lub mają predyspozycje do nadużywania środków odurzających

Ryzyko wystąpienia zaburzeń związanych z zażywaniem konopi i ich produktów wzrasta u osób, które w okresie jednego roku poprzedzającego kwalifikację do rozpoczęcia leczenia:

• cierpiały na zaburzenia związane z zażywaniem konopi indyjskich,

• cierpiały na zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu lub innych środków odurzających.

Pacjenci z czynnym lub stwierdzonym w wywiadzie, w tym w wywiadzie rodzinnym, zaburzeniem używania substancji czynnych są bardziej narażeni na ryzyko wystąpienia zaburzeń związanych z zażywaniem pochodnych konopi (tj. nadużywania konopi lub uzależnienia od konopi).

ad. c) Pacjentki w ciąży, rozważające ciążę lub karmiące piersią

THC przenika przez łożysko a CBD wpływa na przenikalność łożyska. Obie substancje czynne absorbowane są do mleka matki.

Brak jest wystarczających danych mogących służyć jednoznacznej ocenie wpływu stosowania kannabinoidów podczas karmienia piersią na rozwój dziecka. Zalecana jest jednak wysoka ostrożność w przypadku tej grupy pacjentek.

ad. d) Pacjenci poniżej 25 roku życia

Mózg człowieka rozwija się do 25 roku życia. Narażenie na spożywanie psychoaktywnych substancji przed osiągnięciem tego wieku może mieć więc trwały wpływ na jego funkcjonowanie. Na przykład kora przedczołowa jest jednym z obszarów mózgu, który dojrzewa najpóźniej. Jest jedną z przestrzeni najgęściej skupionych receptorów CB1 w organizmie, która wykazuje dużą podatność na mocne przyswajanie działania konopi indyjskich.

U młodocianych pacjentów występuje zwiększone ryzyko zaburzeń funkcji poznawczych, psychozy i zaburzeń używania konopi. Jak pokazują badania:

• Upośledzone funkcje poznawcze: zażywanie konopi indyjskich rozpoczęte                           przed ukończeniem 18 roku życia może wiązać się z większym zaburzeniem funkcji poznawczych i różnicami w obrazowaniu w porównaniu do tych pacjentów, którzy rozpoczęli jej zażywanie po 18 roku życia.
• Psychoza: zażywanie konopi indyjskich rozpoczęte w okresie dorastania lub wczesnej dorosłości może wiązać się z psychozą. Ryzyko wzrasta do 4,5 w porównaniu z osobami, które nie stosowały konopi.
• Zaburzenie używania konopi: ryzyko wzrasta do 1 na 6 osób, gdy zażywanie konopi indyjskich zostało zainicjowane w okresie dojrzewania, podczas gdy ogólne ryzyko jest na poziomie 1 na 10 osób.

Używanie marihuany w okresie dojrzewania jest związane z upośledzeniami w osiągnięciach edukacyjncyh, w zatrudnieniu, uzyskiwaniu dochodów, w stosunkach społecznych i spełnianiu ról społecznych, jednak dowody nie są jednoznaczne. Istnieje zbyt wysokie ryzyko zakłóceń  w badaniach. 

Canadian Medical Association (CMA) określa 25 lat jako idealny minimalny wiek do legalnego stosowania konopi indyjskich.

Więcej informacji na temat rozwoju neurologicznego młodzieży i potencjalnego wpływu konopi indyjskich będzie dostępnych w przyszłości. Aktualnie trwają intensywne badania w tym zakresie. Np. 10-letnie badanie perspektywiczne 10 000 młodych ludzi w wieku 9-10 lat w 21 miejscach w USA finansowane przez National Institutes of Health zostanie ukończone   w roku 2025.

Wyjątek może stanowić stosowanie konopi u młodszych dorosłych, kiedy korzyści przewyższają szkodę. Użycie może okazać się zbawienne w przypadku osób chorych, u których nie działają tradycyjne terapie lub są one ciężko wyniszczające dla organizmu. Przykładem uzdrawiającego stosowania konopi może być np. użycie kannabidiolu [CBD] w postaci rozpuszczalnego w wodzie CBD lub Pastylek do ssania z CBD do leczenia ciężkich stanów padaczkowych, jak np. zespół Lennoxa-Gastauta lub Dravet.